Muzeum Nadwiœlañskie zaprasza na wystawê czasow¹ "G³az. Jêdrzejewski. Sensybilizm", która prezentowana jest w Oddziale Kamienica Celejowska. Poœwiêcona jest jednemu z najoryginalniejszych kierunków w sztuce polskiej XX wieku, którego za³o¿enia og³oszone zosta³y 60 lat temu w Kazimierzu Dolnym.
Mija 60 lat odk¹d w Kazimierzu Dolnym w 1957 r. pojawi³ siê, rozwieszony w ró¿nych miejscach miasteczka, manifest sensybilizmu. W Kazimierzu Dolnym dominowa³ wtedy koloryzm. Manifest czytany przez wielu z zapartym tchem dawa³ poczucie zaistnienia nowej, œwie¿ej idei w sztuce. Zosta³ przywieziony przez Micha³a Jêdrzejewskiego, studenta Pañstwowej Wy¿szej Szkole Sztuk Plastycznych we Wroc³awiu. I wtedy w³aœnie, w Kazimierzu Dolnym, idea sensybilizmu „zosta³a ukazana œwiatu”.
Sensybilizm narodzi³ siê dwa lata wczeœniej, w 1955 r. w Wa³brzychu, gdzie w tym czasie mieszka³ Kazimierz G³az twórca tego kierunku, a nastêpnie by³ realizowany we Wroc³awiu. Niedefiniowalny, trudny do zwerbalizowania najpe³niej realizuje siê – poniewa¿ nadal trwa – w strukturze zdarzeñ. To co by³o pierwotnie najwa¿niejsze dla twórców to zderzenie idei z publicznoœci¹. Happening. Sam Kazimierz G³az twierdzi³: „sztuka powinna burzyæ rzeczywistoœæ, rozk³adaæ j¹ na pierwiastki, budowaæ nowe œwiaty niedorzeczne”. Czy: „kierunek, który zrodzi³ siê z poszukiwañ formalnych dla wyra¿enia nowych treœci naszego ¿ycia [...] nie jest kierunkiem sprowadzonym ani z zachodu ani równie¿ nie jest przyjêty ze wschodu. Jest jak najbardziej kierunkiem wyros³ym na glebie ojczystej...”. Sk¹d nazwa? G³az pracowa³ w Wa³brzyskich Zak³adach Kalkomanii Cerfarba, gdzie spotka³ siê z techniczn¹ terminologi¹: „sensybilizacja”, co oznacza³o zmianê wra¿liwoœci reagentów. Artysta przeniós³ tê nazwê na grunt sztuki. Ideê sensybilizmu podjêli m³odsi koledzy G³aza, jeszcze studenci szko³y artystycznej: m.in. wy¿ej wspomniany Micha³ Jêdrzejewski, Wies³aw Zaj¹czkowski, Jan Kosiñski, Jerzy Popowski.
Na wystawie zostanie pokazany materia³ dokumentuj¹cy dzia³alnoœæ sensybilizmu, w tym „rozrysowany” spektakl-happening „Teatr Katastroficzny”, Instytut Sensybilistyczny czy Funt Patagoñski, czyli równowartoœæ braku 100 z³otych, wydany w technice barwnej litografii. Zaprezentowane zostan¹ tak¿e prace twórców sensybilizmu: Kazimierza G³aza i Micha³a Jêdrzejewskiego. Trzy cykle G³aza: Impresje moskiewskie, Istota rzeczy oraz Formy w przestrzeni kanadyjskiej, nie s¹ uwolnione z sensybilistycznej jakoœci. Pierwszy cykl powsta³ po pobycie Artysty w Moskwie i Leningradzie w 1962 r. Zafascynowany ikon¹ starorusk¹ wydoby³ z niej to, co duchowe, wpisuj¹c we w³asn¹ formê plastyczn¹. Nastêpnie siêga³ g³êbiej, syntetyzuj¹c formê, próbuj¹c dotrzeæ do istoty. Impresje moskiewskie by³y prezentowane w 1965 r. na Ogólnopolskiej Wystawie Malarstwa M³odych w Sopocie, gdzie zdoby³ jedn¹ z g³ównych nagród, stypendium twórcze Ministerstwa Kultury oraz udzia³ w IV Miêdzynarodowym Biennale Malarstwa w Pary¿u. I tam w³aœnie przyznano mu na wniosek Chagalla nagrodê Erasmus Prize na pobyt i pracê twórcz¹ we Francji. W 1966 r. zosta³ zaproszony przez Fundacjê Karolyi do Vence, gdzie pozosta³ do 1968 r. Tam pozna³ Marca Chagalla, Maxa Ernsta oraz Witolda Gombrowicza, o którym póŸniej napisa³ ksi¹¿kê. W 1968 r. G³az przeniós³ siê do Toronto, gdzie mieszka i tworzy do dziœ.
Drugim artyst¹, którego prace wystawa prezentuje szerzej, jest Micha³ Jêdrzejewski. Profesor ASP w Wroc³awiu, rektor tej uczelni, scenograf teatralny i telewizyjny, którego wyobraŸnia i intelekt stwarzaj¹ do dnia dzisiejszego niezmiernie ciekawe sensybilistyczne w¹tki. W 2003 r. zbudowa³ geometryczn¹ definicjê sensybilizmu: „w primordialnym ujêciu geometrycznym, sensybilizm to linia prosta ³¹cz¹ca wszystkie punkty wszechœwiata”. Na wystawie poka¿emy, m.in. wczesne monotypie artysty, bry³y niemo¿liwe oraz rysunki bêd¹ce pewnego rodzaju notatkami sensybilizmu.
Na wystawie zaprezentowane zostan¹ prace ze zbiorów: Muzeum Narodowego we Wroc³awiu, Kolekcji Dolnoœl¹skiego Towarzystwa Zachêty Sztuk Pieknych, depozyt w Muzeum Wspó³czesnym Wroc³aw, Muzeum Ziemi Che³mskiej im. Wiktora Ambroziewicza w Che³mie i Centrum RzeŸby Polskiej w Oroñsku.
INFORMACJE:
Tytu³ wystawy: "G³az. Jêdrzejewski. Sensybilizm"
Wernisa¿: 9 wrzeœnia / sobota / godz. 16:00
Termin: 10 wrzeœnia – 19 listopada 2017
Miejsce: Oddzia³ Kamienica Celejowska / ul. Senatorska 11
Kurator: Dorota Seweryn-Puchalska
Oprawa graficzna: Norbert Kiljan
Hashtagi: #sensybilizm #G³az #Jêdrzejewski
|