Sieñ Ciemna (Parter)
6 paŸdziernika 2020 r. – 5 stycznia 2021 r.
P³askorzeŸbione metalowe plakiety stanowi¹ mniej znan¹, ale zas³uguj¹c¹ na uwagê dziedzinê sztuki. Obiekty takie wykonywano z ró¿nych metali – z³ota, srebra, miedzi, o³owiu, najczêœciej jednak z br¹zu, niekiedy poz³oconego, dla wzmocnienia dekoracyjnego efektu. Wszystkie obiekty pokazywane na wystawie zosta³y zgromadzone przez Andrzeja S. Ciechanowieckiego (1924-2015), historyka sztuki, antykwariusza i kolekcjonera, od 1958 r. na sta³e mieszkaj¹cego poza Polsk¹. Kiedy w 1986 r. utworzona zosta³a Fundacja Zbiorów im. Ciechanowieckich przy Zamku Królewskim w Warszawie, zbiór plakiet równie¿ zosta³ w³¹czony do jej kolekcji.
Okresem, który zapocz¹tkowa³ rozwój sztuki tworzenia plakiet by³ renesans. Ich ojczyzn¹ – Italia. Plakiety zaczêto tu wytwarzaæ nied³ugo przed po³ow¹ XV wieku. By³o to czêœci¹ szerszego zjawiska, intensywnej produkcji tzw. ma³ych br¹zów, obejmuj¹cej równie¿ m.in. statuetki, lichtarze, lampki oliwne, moŸdzierze, ka³amarze, dzwonki czy elementy uzbrojenia, w jakiej wyspecjalizowa³y siê liczne pracownie, g³ównie na pó³nocy W³och.
Od XVI wieku plakiety produkowano na terenie Niemiec, m.in. w oœrodkach, w których od d³u¿szego ju¿ czasu intensywnie rozwija³o siê z³otnictwo i odlewnictwo – zw³aszcza w Augsburgu i Norymberdze, a tak¿e w Niderlandach. XVII stulecie przynosi ponowne zainteresowanie dzie³ami mistrzów w³oskich, jednak popularnoœæ zyskuj¹ te¿ równie¿ plakiety francuskie. We Francji ta dziedzina sztuki bêdzie siê rozwijaæ intensywnie tak¿e przez ca³y XVIII wiek.
Spoœród plakiet nowo¿ytnych liczne powtarza³y wygl¹d zabytków antycznych, takich jak medale lub gemmy. W okresie renesansu powstawa³y równie¿ liczne plakiety inspirowane antycznymi mitami czy dzie³ami literackimi, jak "Eneid¹" Wergiliusza czy "Przemianami" Owidiusza. Od drugiej po³owy XVI wieku wœród spo³ecznoœci katolickiej popularne staj¹ siê wyobra¿enia odwo³uj¹ce siê do prawd wiary lub nauki Koœcio³a w okresie reformy potrydenckiej, jak przedstawienia Trójcy Œwiêtej, Matki Boskiej czy pogr¹¿onych w modlitwie œwiêtych.
Plakiety czêsto mia³y zastosowanie praktyczne. Dekorowano nimi nastawy o³tarzowe, drzwiczki tabernakulów, relikwiarze, szafki lub kabinety do przechowywania paramentów liturgicznych. Wiele plakiet o tematyce religijnej wmontowano w oskulatoria (znane te¿ pod nazw¹ PAX), na których wierni sk³adali poca³unek podczas liturgii.
Kurator: dr Artur Badach
Wystawie towarzyszy publikacja wydana przez Wydawnictwo Zamku Królewskiego Arx Regia
Wystawa czynna:
wtorek – pi¹tek, niedziela: 10.00–17.00
sobota: 10.00-20.00
w poniedzia³ki – nieczynna
ostatnie wejœcie: na godzinê przed zamkniêciem ekspozycji.
Ceny biletów:
W ramach Trasy Królewskiej: normalny 40 z³, ulgowy 25 z³, 1 z³ (dla dzieci i m³odzie¿y do 16. roku ¿ycia)
Bilet ³¹czony: Trasa Królewska (wraz z czynnymi w jej ramach wystawami czasowymi) oraz wystaw¹ "Dolabella. Wenecki malarz Wazów)":
normalny 45 z³, ulgowy 30 z³, 2 z³ (dla dzieci i m³odzie¿y do 16. roku ¿ycia)
Wiêcej:
https://www.zamek-krolewski.pl/.../eks.../mistrzowie-reliefu
mat. Zamek Królewski w Warszawie
|