Dziś w Polsce Kalendarium wydarzeń kulturalnych

O cennym rogu i jego kradzie�y, o kryszta�ach z Grot Kryszta�owych, pozwoleniu kopalni na ma��e�stwo, dawnych linach i recyklingu, o lekarzu z portretu, kt�ry po�wi�ci� �ycie w czasie zarazy czy te� o krysztale z kopalni soli zamienionej na skarbiec z�ota. To wybrane obiekty prezentowane na wystawie �70/70� zorganizowanej z okazji jubileuszu 70-lecia Muzeum �up Krakowskich Wieliczka w Zamku �upnym w Wieliczce. W�r�d zabytk�w s� cenne materialnie, ale tak�e wa�ne historycznie. Same w sobie s� interesuj�ce, s� te� pretekstem do r�nych opowie�ci. Oto kilka z nich.

Cenny R�g, kryminalny w�tek i r�d Rothschild�w

R�g Bractwa Kopaczy to unikatowe dzie�o sztuki z epoki renesansu, kt�re symbolizuje bogactwo �up Krakowskich. Zosta� podarowany g�rnikom w 1534 r. przez �upnika Seweryna Bonera. Ten cenny przedmiot ma w swoj� histori� wpisany w�tek kryminalny. W 1874 r. ukrad� go z Zamku �upnego w Wieliczce Karol Leo, syn zarz�dcy saliny Juliusza Leo i sprzeda� go w Wiedniu. Tam naby� go Salomon Rothschild, znany bankier i finansista, a po jego �mierci odziedziczy� go syn Nathaniel. Uda�o si� znale�� nabywc� rogu, ale odzyskano go dopiero w 1906 r., po jego �mierci i oczywi�cie po zwr�ceniu koszt�w zakupu.

Skarby z Grot Kryszta�owych

Zesp� prze�roczystych kryszta��w soli pochodzi z Grot Kryszta�owych w Wieliczce. To niezwyk�e miejsce zosta�o odkryte w II po�. XIX w. Kryszta�y by�y tak atrakcyjne, �e Minister Skarbu zarz�du austriackiego obdarowa� nimi narodowe muzea przyrodnicze w Europie. Najwi�kszy okaz znajduje si� w Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu.

Feliks Boczkowski zmar� w czasie zarazy nios�c pomoc chorym

Wiele wsp�lnego z obecnymi czasami pandemii ma Feliks Boczkowski, spogl�daj�cy z portretu na wystawie. By� lekarzem g�rnik�w, kt�ry podobnie jak wielu lekarzy dzi�, odda� swoje �ycie nios�c pomoc chorym w czasie epidemii cholery w 1855 r. Z jego osob� wi��e si� te� inna opowie�� - o pierwszym uzdrowisku w Wieliczce z 1838 r., kt�rego by� inicjatorem.

Bez lin kopalnia stoi a kr�lewski skarbiec �wieci pustkami

Czy prezentowana na wystawie lina mo�e kojarzy� si� z czym� cennym i wa�nym? Wystarczy wyobrazi� sobie, �e lin nie ma i wszystkie urz�dzenia do transportu w kopalni stoj�. Ci�k� s�l musieliby d�wiga� ludzie i konie. Czy w taki spos�b uda�oby si� szybko zape�ni� skarbiec kr�lewski. Na pewno nie. Ciekawa jest te� opowie�� o produkcji lin. Jak j� zrobi�, �eby si� nie rozkr�ca�a? A co ��czy lin� z recyklingiem? Okazuje si�, �e ju� na pocz. XVIII w. w kopalni zu�yte liny przerabiano na linki i sznurki.

Dochodu z soli broni austriacka twierdza polowa

S�l by�a tak cenna, �e trzeba by�o w XVIII w. a� twierdzy by jej strzec? Tak, dowodem na to jest plan Wieliczki z 1785 r. Kiedy po pierwszym rozbiorze Polski Austriacy zaj�li kopalni�, aby zapewni� sobie sta�e dochody z soli ufortyfikowali miasto. Ten plan jest tak�e pretekstem do opowie�ci o ochronie budowli przed piorunami. Do tego celu s�u�y�y drewniane wie�e po�o�one na wzg�rzach, kt�rych zadaniem by�o �ci�ganie piorun�w.

Niemiecka Kopalnia Soli Merkers hitlerowskim skarbcem z�ota

Okaza�y monokryszta� halitu, prze�roczystej soli o fioletowej barwie, pochodzi z Kopalni Soli Merkers w Niemczech. Dzi� mo�na j� zwiedza�. Z kopalni� t� wi��e si� niechlubna tajemnica z czas�w II wojny �wiatowej. Ot� Niemcy zamienili j� na skarbiec, w kt�rym zgromadzili 220 ton z�ota skradzionego z europejskich bank�w.

Austriacy w kopalni wydaj� pozwolenia na ma��e�stwo

Prezentowany na wystawie dokument zezwalaj�cy na zawarcie ma��e�stwa szokuje. Zosta� wydany 22 lipca 1872 r. przez c.k. Zarz�d Salinarny w Wieliczce pracownikowi J�drzejowi Chla. Dokument ten jest dowodem na to jak bardzo Austriacy ingerowali w osobiste sprawy pracownik�w kopalni. Co si� dzia�o z niepos�usznym pracownikiem, kt�ry wybrank� po�lubi� bez zgody zarz�du? Ksi�gi personalne podaj� nawet przypadki zwolnie� z tego powodu.

Obiekty mo�na zobaczy� na wystawie, a o wybranych pos�ucha� opowie�ci. Wystawie towarzyszy katalog.

Autorzy scenariusza wystawy: dr Barbara Konwerska i Marek Skubisz

Wystawa jubileuszowa "70/70�zosta�a przed�u�ona do 22 sierpnia 2021 r. Mo�na j� ogl�da� w Zamku �upnym w Wieliczce, codziennie z wyj�tkiem poniedzia�k�w.